Bài viết này có thể đã được đăng đâu đó nhưng để tiết kiệm thời gian, mình xin tóm lược lại những nét cơ bản nhất về 3 thông số này để giúp nhiều người (trong đó có cả những người bạn của mình) có thể làm quen với chiếc máy ảnh vừa mua.
Việc nắm được 3 thông số này sẽ giúp các bạn có thể chụp đúng (trước khi chụp đẹp) với chiếc máy ảnh của mình. Bài viết này mình có tham khảo thêm bài viết ở đường link dưới đây và hình ảnh minh họa thì được lấy từ Internet
http://www.goldfries.com/photograph...understanding-shutter-speed-aperture-and-iso/
http://www.garranchun.com/photog/20...odes-and-how-to-use-them-on-your-photo-shoot/
http://www.cambridgeincolour.com/tutorials/depth-of-field.htm
Lời mở
Luôn luôn nên nhớ rằng cái mà các bạn gọi là ảnh thì chiếc DSLR của các bạn không hiểu chữ “ảnh” đâu, nó chỉ hiểu là các bạn ra lệnh cho nó ghi lại ánh sáng mà nó nhìn thấy mà thôi.
Nhìn tấm hình dưới đây, bạn có thể thấy là ánh sáng đi qua ống kính, vào gương chụp và cho bạn nhìn thấy tấm hình trước khi chụp ở ống ngắm. Nói cách khác, những gì bạn nhìn thấy qua ống ngắm chính là những gì mà DSLR nhìn thấy
Khi bạn nhấn nút chụp, DSLR sẽ ghi lại những gì mà nó nhìn thấy dựa trên tốc độ chụp (shutter speed), độ mở của ống kính (aperture) và độ nhạy sáng ISO mà bạn thiết lập cho nó.
Phạm vi bài viết này sẽ giúp bạn chụp đúng một bức ảnh (tức là không bị quá tối hay quá sáng, không để chủ thể bị nhòe…) thông qua việc cân bằng 3 yếu tố này.
Tốc độ chụp (Shutter Speed) là gì ?
Tốc độ chụp mà bạn thiết lập cho chiếc DSLR của mình sẽ quyết định thời gian mà cửa trập thực hiện 1 chu trình đóng và mở. Khi bạn nhấn nút chụp, cửa trập sẽ đóng lại, đưa toàn bộ các dữ liệu ánh sáng mà nó nhìn thấy vào cảm biến, sau đó lại mở ra để chuẩn bị cho việc chụp bức ảnh tiếp theo. Cửa trập mở càng lâu (tức là chu trình đóng và mở), thì lượng sáng đi vào cảm biến càng nhiều, các bạn có thể đã từng nghe thấy việc chụp ảnh phơi sáng với thời gian lên tới hàng phút để có thể có được những bức ảnh trông rất sáng mặc dù lúc đó đang là buổi tối.
Điều này giống như cái chớp mắt của chúng ta vậy. Khi ta nhấn nút chụp, tức là ta ra lệnh cho con mắt của chúng ta chớp mắt (đóng và mở). Và việc thiết lập tốc độ chụp cho DSLR tức là chúng ta ra lệnh về khoảng thời gian mà con mắt của chúng ta luôn mở trước khi chớp mắt.
Đối với mắt con người, con mắt càng mở lâu đồng nghĩa với việc càng có nhiều ánh sáng vào con mắt chúng ta. Khi chúng ta nhìn không chớp mắt vào một bóng đèn sáng rực thì rất đau mắt, hoặc khi chúng ta nhìn không chớp mắt vào một bóng đèn điện trong khoảng 5-10 giây thì con mắt chúng ta sẽ nhìn thấy cái bóng của cái bóng đèn đó. Tốc độ chụp cũng tương tự như vậy. Trong trường hợp độ nhạy sáng ISO và độ mở ống kính aperture không thay đổi, tốc độ chụp cáng lâu thì chúng ta càng có nhiều độ phơi sáng. Vì thế, một thuật ngữ khác mà các bạn có thể nghe thấy về tốc độ chụp Shutter Speed là thời gian phơi sáng EXPOSURE TIME. Tôi nghĩ “thời gian phơi sáng” sẽ dễ hình dung hơn cho các bạn vì thời gian để bạn chớp mắt 1 cái chính là thời gian phơi sáng cho chiếc DSLR là con mắt của bạn.
Độ mở ống kính (Aperture) là gì ?
Độ mở ống kính chính là việc mở tấm màng chắn bên trong ống kính để lấy ánh sáng đi vào. Nó được đo bắng thông số f. Ở đây hơi có 1 chút ngược, đó là thông số f càng nhỏ thì độ mở càng lớn, và từ đó, ánh sáng đi vào chiếc DSLR càng nhiều (và tất nhiên, ống kính có thông số f càng nhỏ thì giá càng lớn
)
Chúng ta tiếp tục lấy ví dụ đối với đôi mắt của chúng ta. Ở phần trên, chúng nói tới thời gian mắt chúng ta mở trước khi chớp mắt là thời gian phơi sáng thì ở phần này, con mắt chúng ta có thể mở to bao nhiêu thì chính là độ mở của ống kính.
Sơ đồ độ mở của ống kính dưới đây sẽ giúp các bạn dễ hình dung hơn. Nhìn cái sơ đồ này, bạn sẽ thấy giống như việc chúng ta dùng bàn tay để che mắt lại, sau đó mở rộng dần ra và cuối cùng là mở hết (tương đương với độ mở lớn nhất, tức là f nhỏ nhất)
Còn có 1 yếu tố khác bị ảnh hưởng bởi độ mở ống kính chính là Độ sâu trường ảnh (Depth of Field, hay gọi tắt là DOF), tức là độ nét từ chủ thể tới nền background của bức ảnh.
Bạn có thể tìm hiểu thêm về DOF sau này, còn ở giai đoạn đầu tiên này, bạn chỉ cần nhớ rằng:
- Độ mở lớn (f nhỏ) thì DOF sẽ mỏng -> không nét từ đầu bàn tới cuối bàn mà chỉ nét ở phần lấy nét
- Độ mở nhỏ (f lớn) thì DOF sẽ dày -> dễ nét từ đầu bàn tới cuối bàn
Độ nhạy sáng ISO là gì ?
Bạn không cần phải nhớ ISO là viết tắt của cái gì, chỉ cần biết là nó thể hiện độ nhạy sáng của cảm biến trong chiếc DSLR. Khi bạn thiết lập thông số ISO tức là bạn đang thiết lập độ nhạy mà cảm biến đó sẽ dùng khi hấp thụ ánh sáng. ISO càng lớn thì độ nhạy của cảm biến đối với ánh sáng càng cao. Tuy nhiên, bức ảnh càng dễ bị noise (xuất hiện sạn trong bức ảnh). ISO càng tăng lớn thì độ noise sẽ càng nhiều. Vì thế, không phải lúc nào cũng dùng hết mức ISO cho phép của chiếc DSLR đã là tốt mà chỉ nên tăng hết cỡ trong điều kiện bắt buộc (chụp đêm mà quên mang theo đèn flash hoặc có flash nhưng lại không thể sử dụng…)
Hiện nay, các máy ảnh DSLR đời mới đều đã được trang bị công nghệ khử noise ở ISO cao tốt hơn trước đây. Với con Canon 5D của mình, ISO chỉ cần lên tới 1600 đã có noise rất khó chịu nhưng đến đời 5D Mark II, bạn cứ thoải mái để ISO 6400, noise hầu như không xuất hiện.
Tuy nhiên, với mình, ISO càng thấp thì càng tốt. Kinh nghiệm cho bạn khi mới cầm máy DSLR là hãy chụp thử trong điều kiện ánh sáng yếu với các mức ISO khác nhau để tìm ra một mức ISO mà bạn cho là có thể chấp nhận được nhất (nên thử từ mức ISO 400 trở lên). Từ đó về sau, trước khi thiết lập ISO cao quá mức đó, hãy luôn tự biết rằng ảnh của mình chụp ra sẽ xuất hiện noise, mình có chấp nhận chụp hay không trước khi bấm máy.
Kinh nghiệm bản thân khi mới cầm máy DSLR (bạn có thể không cần theo)
1. Chụp ở chế độ Av (với máy Nikon là A) với độ mở ống kính to nhất (F nhỏ nhất). Trong trường hợp bạn muốn độ sâu trường ảnh dày hơn (chụp phong cảnh, chụp ảnh tập thể…), bạn có thể tham khảo công thức tính DOF theo link dưới đây. Mình giải thích công thức này để các bạn dễ tính
Camera Type: Loại máy DSLR bạn dùng (cảm biến trong máy DSLR)
Selected aperture: Độ mở ống kính mà bạn định chụp
Actual lens focal length: Tiêu cự ống kính của bạn
Số mm ghi trên ống kính (nếu là ống fix / prime như 24, 35, 50, 85, 135…)
Với ống kính zoom (16-35, 24-70…), bạn nhìn trên vòng tròn xoay của ống kính để biết tiêu cự mình đang định chụp
Focus distance (to subject): Khoảng cách lấy nét (từ bạn tới chủ thể)
Nhấn nút Calculate, nó sẽ trả bạn kết quả:
Closest distance of acceptable sharpness: khoảng cách gần nhất mà độ nét chấp nhận được
Furthest distance of acceptable sharpness: khoảng cách xa nhất mà độ nét chấp nhận được
Total Depth of Field: Tổng DOF
CF = "crop factor" thông số thường được sử dụng để chỉ các máy không phải là full frame (35mm). Ví dụ Canon 400D là Crop 1.6x, 1D Mark III là Crop 1.3x
http://www.cambridgeincolour.com/tutorials/depth-of-field.htm
Xong với độ mở ống kính. Vậy là giờ chỉ còn 2 thông số ISO và tốc độ cửa trập
2. Bây giờ việc của chúng ta là cân bằng giữa ISO và tốc độ chụp. Thước đo cho sự cân bằng này là thanh xác định Độ phơi sáng mà khi bạn nhìn vào ống ngắm, bạn sẽ thấy 1 thanh nằm dưới (hoặc nằm ở cạnh bên) khung hình bạn đang ngắm, với con số 0 ở giữa và 2 đầu là dấu – và + (khu vực có con số 16 ở hình minh họa ở dưới). Hãy thiết lập cài đặt ở con số 0 (hoặc +1/3 nếu bạn muốn ảnh sáng hơn)
3. Giờ hãy thử ngắm vào chủ thể để xem ISO và tốc độ cửa trập xem thế nào:
4. Tận hưởng việc chụp ảnh tới khi quen với 3 thông số này
Xin mời các cao thủ khác cùng góp ý, bổ sung để giúp cho bài viết hoàn thiện hơn
Việc nắm được 3 thông số này sẽ giúp các bạn có thể chụp đúng (trước khi chụp đẹp) với chiếc máy ảnh của mình. Bài viết này mình có tham khảo thêm bài viết ở đường link dưới đây và hình ảnh minh họa thì được lấy từ Internet
http://www.goldfries.com/photograph...understanding-shutter-speed-aperture-and-iso/
http://www.garranchun.com/photog/20...odes-and-how-to-use-them-on-your-photo-shoot/
http://www.cambridgeincolour.com/tutorials/depth-of-field.htm
Lời mở
Luôn luôn nên nhớ rằng cái mà các bạn gọi là ảnh thì chiếc DSLR của các bạn không hiểu chữ “ảnh” đâu, nó chỉ hiểu là các bạn ra lệnh cho nó ghi lại ánh sáng mà nó nhìn thấy mà thôi.
Nhìn tấm hình dưới đây, bạn có thể thấy là ánh sáng đi qua ống kính, vào gương chụp và cho bạn nhìn thấy tấm hình trước khi chụp ở ống ngắm. Nói cách khác, những gì bạn nhìn thấy qua ống ngắm chính là những gì mà DSLR nhìn thấy
Khi bạn nhấn nút chụp, DSLR sẽ ghi lại những gì mà nó nhìn thấy dựa trên tốc độ chụp (shutter speed), độ mở của ống kính (aperture) và độ nhạy sáng ISO mà bạn thiết lập cho nó.
Phạm vi bài viết này sẽ giúp bạn chụp đúng một bức ảnh (tức là không bị quá tối hay quá sáng, không để chủ thể bị nhòe…) thông qua việc cân bằng 3 yếu tố này.
Tốc độ chụp (Shutter Speed) là gì ?
Tốc độ chụp mà bạn thiết lập cho chiếc DSLR của mình sẽ quyết định thời gian mà cửa trập thực hiện 1 chu trình đóng và mở. Khi bạn nhấn nút chụp, cửa trập sẽ đóng lại, đưa toàn bộ các dữ liệu ánh sáng mà nó nhìn thấy vào cảm biến, sau đó lại mở ra để chuẩn bị cho việc chụp bức ảnh tiếp theo. Cửa trập mở càng lâu (tức là chu trình đóng và mở), thì lượng sáng đi vào cảm biến càng nhiều, các bạn có thể đã từng nghe thấy việc chụp ảnh phơi sáng với thời gian lên tới hàng phút để có thể có được những bức ảnh trông rất sáng mặc dù lúc đó đang là buổi tối.
Điều này giống như cái chớp mắt của chúng ta vậy. Khi ta nhấn nút chụp, tức là ta ra lệnh cho con mắt của chúng ta chớp mắt (đóng và mở). Và việc thiết lập tốc độ chụp cho DSLR tức là chúng ta ra lệnh về khoảng thời gian mà con mắt của chúng ta luôn mở trước khi chớp mắt.
Đối với mắt con người, con mắt càng mở lâu đồng nghĩa với việc càng có nhiều ánh sáng vào con mắt chúng ta. Khi chúng ta nhìn không chớp mắt vào một bóng đèn sáng rực thì rất đau mắt, hoặc khi chúng ta nhìn không chớp mắt vào một bóng đèn điện trong khoảng 5-10 giây thì con mắt chúng ta sẽ nhìn thấy cái bóng của cái bóng đèn đó. Tốc độ chụp cũng tương tự như vậy. Trong trường hợp độ nhạy sáng ISO và độ mở ống kính aperture không thay đổi, tốc độ chụp cáng lâu thì chúng ta càng có nhiều độ phơi sáng. Vì thế, một thuật ngữ khác mà các bạn có thể nghe thấy về tốc độ chụp Shutter Speed là thời gian phơi sáng EXPOSURE TIME. Tôi nghĩ “thời gian phơi sáng” sẽ dễ hình dung hơn cho các bạn vì thời gian để bạn chớp mắt 1 cái chính là thời gian phơi sáng cho chiếc DSLR là con mắt của bạn.
Độ mở ống kính (Aperture) là gì ?
Độ mở ống kính chính là việc mở tấm màng chắn bên trong ống kính để lấy ánh sáng đi vào. Nó được đo bắng thông số f. Ở đây hơi có 1 chút ngược, đó là thông số f càng nhỏ thì độ mở càng lớn, và từ đó, ánh sáng đi vào chiếc DSLR càng nhiều (và tất nhiên, ống kính có thông số f càng nhỏ thì giá càng lớn
)
Chúng ta tiếp tục lấy ví dụ đối với đôi mắt của chúng ta. Ở phần trên, chúng nói tới thời gian mắt chúng ta mở trước khi chớp mắt là thời gian phơi sáng thì ở phần này, con mắt chúng ta có thể mở to bao nhiêu thì chính là độ mở của ống kính.
Sơ đồ độ mở của ống kính dưới đây sẽ giúp các bạn dễ hình dung hơn. Nhìn cái sơ đồ này, bạn sẽ thấy giống như việc chúng ta dùng bàn tay để che mắt lại, sau đó mở rộng dần ra và cuối cùng là mở hết (tương đương với độ mở lớn nhất, tức là f nhỏ nhất)
Còn có 1 yếu tố khác bị ảnh hưởng bởi độ mở ống kính chính là Độ sâu trường ảnh (Depth of Field, hay gọi tắt là DOF), tức là độ nét từ chủ thể tới nền background của bức ảnh.
Bạn có thể tìm hiểu thêm về DOF sau này, còn ở giai đoạn đầu tiên này, bạn chỉ cần nhớ rằng:
- Độ mở lớn (f nhỏ) thì DOF sẽ mỏng -> không nét từ đầu bàn tới cuối bàn mà chỉ nét ở phần lấy nét
- Độ mở nhỏ (f lớn) thì DOF sẽ dày -> dễ nét từ đầu bàn tới cuối bàn
Độ nhạy sáng ISO là gì ?
Bạn không cần phải nhớ ISO là viết tắt của cái gì, chỉ cần biết là nó thể hiện độ nhạy sáng của cảm biến trong chiếc DSLR. Khi bạn thiết lập thông số ISO tức là bạn đang thiết lập độ nhạy mà cảm biến đó sẽ dùng khi hấp thụ ánh sáng. ISO càng lớn thì độ nhạy của cảm biến đối với ánh sáng càng cao. Tuy nhiên, bức ảnh càng dễ bị noise (xuất hiện sạn trong bức ảnh). ISO càng tăng lớn thì độ noise sẽ càng nhiều. Vì thế, không phải lúc nào cũng dùng hết mức ISO cho phép của chiếc DSLR đã là tốt mà chỉ nên tăng hết cỡ trong điều kiện bắt buộc (chụp đêm mà quên mang theo đèn flash hoặc có flash nhưng lại không thể sử dụng…)
Hiện nay, các máy ảnh DSLR đời mới đều đã được trang bị công nghệ khử noise ở ISO cao tốt hơn trước đây. Với con Canon 5D của mình, ISO chỉ cần lên tới 1600 đã có noise rất khó chịu nhưng đến đời 5D Mark II, bạn cứ thoải mái để ISO 6400, noise hầu như không xuất hiện.
Tuy nhiên, với mình, ISO càng thấp thì càng tốt. Kinh nghiệm cho bạn khi mới cầm máy DSLR là hãy chụp thử trong điều kiện ánh sáng yếu với các mức ISO khác nhau để tìm ra một mức ISO mà bạn cho là có thể chấp nhận được nhất (nên thử từ mức ISO 400 trở lên). Từ đó về sau, trước khi thiết lập ISO cao quá mức đó, hãy luôn tự biết rằng ảnh của mình chụp ra sẽ xuất hiện noise, mình có chấp nhận chụp hay không trước khi bấm máy.
Kinh nghiệm bản thân khi mới cầm máy DSLR (bạn có thể không cần theo
)1. Chụp ở chế độ Av (với máy Nikon là A) với độ mở ống kính to nhất (F nhỏ nhất). Trong trường hợp bạn muốn độ sâu trường ảnh dày hơn (chụp phong cảnh, chụp ảnh tập thể…), bạn có thể tham khảo công thức tính DOF theo link dưới đây. Mình giải thích công thức này để các bạn dễ tính
Camera Type: Loại máy DSLR bạn dùng (cảm biến trong máy DSLR)
Selected aperture: Độ mở ống kính mà bạn định chụp
Actual lens focal length: Tiêu cự ống kính của bạn
Số mm ghi trên ống kính (nếu là ống fix / prime như 24, 35, 50, 85, 135…)
Với ống kính zoom (16-35, 24-70…), bạn nhìn trên vòng tròn xoay của ống kính để biết tiêu cự mình đang định chụp
Focus distance (to subject): Khoảng cách lấy nét (từ bạn tới chủ thể)
Nhấn nút Calculate, nó sẽ trả bạn kết quả:
Closest distance of acceptable sharpness: khoảng cách gần nhất mà độ nét chấp nhận được
Furthest distance of acceptable sharpness: khoảng cách xa nhất mà độ nét chấp nhận được
Total Depth of Field: Tổng DOF
CF = "crop factor" thông số thường được sử dụng để chỉ các máy không phải là full frame (35mm). Ví dụ Canon 400D là Crop 1.6x, 1D Mark III là Crop 1.3x
http://www.cambridgeincolour.com/tutorials/depth-of-field.htm
Xong với độ mở ống kính. Vậy là giờ chỉ còn 2 thông số ISO và tốc độ cửa trập
2. Bây giờ việc của chúng ta là cân bằng giữa ISO và tốc độ chụp. Thước đo cho sự cân bằng này là thanh xác định Độ phơi sáng mà khi bạn nhìn vào ống ngắm, bạn sẽ thấy 1 thanh nằm dưới (hoặc nằm ở cạnh bên) khung hình bạn đang ngắm, với con số 0 ở giữa và 2 đầu là dấu – và + (khu vực có con số 16 ở hình minh họa ở dưới). Hãy thiết lập cài đặt ở con số 0 (hoặc +1/3 nếu bạn muốn ảnh sáng hơn)
3. Giờ hãy thử ngắm vào chủ thể để xem ISO và tốc độ cửa trập xem thế nào:
a. Tốc độ cửa trập: nên ở mức 1/100 hoặc 1/250 (nếu bạn cảm thấy tay mình hơi run) với các ống kính có tiêu cự từ 135mm trở về. Nếu thấy ảnh vẫn bị rung, hãy tăng tốc độ cửa trập lên. Tốc độ cửa trập này chỉ cần tương đối, bạn không cần phải gò cho tới con số này. ví dụ ,nếu thấy tốc độ 1/125 là ok thì khi chụp, có thể tốc độ vượt qua ngưỡng này tới dưới 1/250 thì cũng không sao. Đừng để làm sao khi thử, để có được tốc độ là 1/125 thì ISO phải đạt ngưỡng 3200 hoặc 6400 nhưng khi chụp, với mức ISO đó, tốc độ cửa trập bạn đạt được lại ở mức 1/640 thì hơi phí vì đáng lẽ ra, bạn có thể chụp bức hình đó với ISO thấp hơn để ảnh có ít noise hơn.
b. ISO: hãy thiết lập từng mức ISO để có thể đạt được tốc độ cửa trập ở trên4. Tận hưởng việc chụp ảnh tới khi quen với 3 thông số này
Xin mời các cao thủ khác cùng góp ý, bổ sung để giúp cho bài viết hoàn thiện hơn
